Update your settings

ဇိုတုန်မျိုးနွယ်စုများသည် အများအားဖြင့်မြောက်ပိုင်းဖလမ်းမြို့နယ်နှင့် ဟားခါးမြို့နယ်ဖက်မှ လာရောက် ဆင်းသက်သူများဖြစ်သည်။ ဇိုတုန်မျိုးနွယ်စုများတွင် အဓိကအားဖြင့် ဆွေမျိုးစု(၂၀)ကျော်ရှိရာ၊ ထင်ရှားသောမျိုးနွယ်စုများမှာ စာလ်ထောင်၊ အင်းမိုင်းနှင့် တင်ပေါ်များဖြစ်ကြသည်။ စာလ်ထောင်မျိုးနွယ်စုများသည် ယခုဖလမ်းမြို့နယ်အနောက်မြောက်ဖက်နှင့် အိန္နိယနယ်စပ်ရှိ တွီကျုံပီ(TuiCcungpi)ဟုခေါ် သောရိကန်ပတ်ဝန်းကျင်တွင် (၁၄) ရာစုအစောပိုင်းကာလတွင် နေခဲ့ဟန်တူလေသည်။ ၎င်းမှတစ်ဆင့် ဟားခါးနယ်ကို ဖြတ်ကျော်၍ ဇိုဖေနယ်မြေတွင်နှစ်အတော်ကြာနေထိုင်ခဲ့ကြပေသည်။ ၎င်းမှဘွေနူးမြစ်အတိုင်းစုန်ဆင်းလာကြ၍ ယခုဘွေနူးချောင်းနှင့် ဆရောချောင်းဆုံးရာဒေသတွင် ရွာတည်၍နေထိုင်ကြသည်။ ယင်းဒေသတွင်ဆောင်စောင်ဟုခေါ်သော ကျောက်တုံးကြီးရှိ၍၎င်းကို အစွဲပြုပြီး ဆောင်စောင် (စာလ်ထောင်)ဟုခေါ်ရခြင်းဖြစ်သည်။ စာလ်ထောင်ရွာကို ဦးဆောင်တည်ထောင်သူမှာ ငိုက်ကျို (Ngai Co)ဖြစ်၍ဆွေစဉ်မျိုးဆက်(၁၄)ဆက်ရှိပြီးဖြစ်ရာ အေဒီ(၁၅)ရာစုအစောပိုင်းလောက်တွင်ဖြစ်ခဲ့ဟန်တူ လေသည်။ ယခုကျေးရွာပေါင်း (၂၀) အထိပျံနှံ့နေထိုင်ကြသည်။ ၎င်းစာလ်ထောင်ရွာမှ လန်လီ၊ ရှာရှစ်၊ တီနီယား၊ ရှာတလိုင်း၊ လိုတော၊ ရွာဗား၊ ဆော်တီး၊ ရေဇွာ၊ အေတန်း စသည့်ကျေးရွာများအဖြစ်ခွဲထွက်၍

အင်မိုင်းဆွေမျိုးစုတို့မှာယခုမီရမ်နယ်ဖက်မှ ဝင်ရောက်လာသူများဖြစ်ကြသည်။ မီရမ်နယ်တွင်တောင် ဘူးရွာနားရှိ ဘူဇာနင် (Bu canning) တွင်နှစ်အတော်ကြာအောင်နေပြီး ယခုဟရင်ထန်းရွာကိုတည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းဟရင်ထန်းရွာမှ အိုက်ကား၊ ရှာငို၊ ထောင်လန်း၊ ဝေါ်တီး၊ နာဘုန်း၊ တူဖေ၊ လုံဒေါ၊ စန်စက်၊ ခိုဘွေး စသည့်ကျေးရွာများအထိပျံနှံ့နေထိုင်ကြသည်။

တိန်ပေါ်ဆွေမျိုးစုများမှာ ယခုတန်ကူးကျေးရွာလုံဟန်းဒေသမှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု အဆိုရှိခဲ့ကြသည် လုံဟန်ဒေသမှခွဲထွက်လာ၍ ယခုဘလေးရွာအနီးတွင် တိန်ပေါ်ရွာကိုတည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းရွာမှတဆင့်လုံငိုး၊ တင်ဆီး၊ ရာဆိုး၊ ဒိုင်းဒင်း၊ ရေဆော၊ လုံကား၊ ထေရှိ၊ တိလတ်၊ ဘလေး၊ လုံရိန်၊ ဝေရုံးစသည့်ကျေးရွာများအထိ ပျံနှံ့နေထိုင်ကြသည်။

အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဇိုတုန် (Zotung) မျိုးနွယ်စုများ၏ ရာဇဝင်တွင် တွီကျုံးပီး (Tui Ccungpi) ခေါ်ရေအိုင်ကြီးမှလာကြောင်းဆိုရာ၎င်းသည်ရိရေအိုင်ကြီးဖြစ်သကဲ့သို့အင်းတော်ကြီးလည်းဖြစ်နိုင်ပေသည်။

နေထိုင်ဒေသ

အရှေ့ဖက်တွင် ဂန့်ဂေါမြို့နယ်နှင့်ထီးလင်းမြို့နယ်၊ မြောက်ဖက်တွင် ဟားခါးမြို့နယ်၊ အနောက်ဖက်တွင်ထန်တလန်မြို့နယ်နှင့်မီရမ်မျိုးနွယ်စု၊တောင်ဖက်တွင်မတူမျိုးနွယ်စုနေထိုင်ကြသည်ဤဒေသရှိထင်ရှားသော်မြစ်များမှာဘွေနူးမြစ်၊ မြစ်သာမြစ်၊ ဝန်ဖူးချောင်း၊ တီတားချောင်း စသည့်တို့ဖြစ်ကြသည်။ ထင်ရှားသောတောင်များမှာ အောတရောတောင်၊ လွီထန်းတောင်၊ ရွမ်းပါး (Rawnpaw) တောင်စသည့်တို့ဖြစ်သည်။

လူမျိုးအမည်

ဇိုတုန်မျိုးနွယ်စုတို့သည်မိမိတို့ကိုယ်မိမိဇို(Zo)ဟုခေါ်ကြသည်။မိမိတို့အပါအဝင်အခြားသောချင်းလူ မျိုးအားလုံးကိုလည်း ဇို (Zဝ) ဟုပင်ခေါ်ကြသည်။ ဇိုဆိုသည်မှာ လိုင် (ဟားခါး) စကားအရ တောင်အဓိပ္ပာယ်ရသော်လည်း ဇိုတုန်စကားတွင် တောင်ဟူ၍အဓိပ္ပာယ်မရပါ။ မိမိတို့မျိုးနွယ်စုကိုမိမိတို့မှည့်ခေါ်ထားသော သီးခြားဝေါ်ဟာရစကားသာဖြစ်သည်။ “တုန်” (Tung) ဆိုသည်မှာအလျားလိုက်ဟူ၍အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ထို့ကြောင့်ဇိုတုန်၏အဓိပ္ပာယ်မှာအလျားလိုက်တည်ရှိသောနယ်မြေတွင်နေထိုင်ကြသည့်ဇိုမျိုးနွယ်စုများဟူ၍ဖြစ်သည်။

ချင်းလူမျိုးထဲတွင်ဇို၊လိုင်ဇို၊ဇိုဖေ၊ဇိုတုန်နှင့်မီဇို(လူရှေ)ဟူ၍ဇိုမျိူးနွယ်စုများဖြစ်ကြသဖြင့်အခြားသောမျိုး နွယ်စုများထဲကတမူူထူးခြားစေရန်အလျားလိုက်နယ်မြေတွင်နေထိုင်ကြသောဇိုမျိုးနွယ်စုများဟုခေါ်

တွင်ခြင်းဖြစ်သည်။မိမိတို့သည်လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်းများစွာက ဇို၊ ဇိုဖေ၊ လိုင်ဇို၊ မီဇို (လူရှေ)မျိုးနွယ်စုများနှင့်အတူဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်မည်ဟုယူဆကြသည်။ထို့ကြောင့်ဇိုဆိုသည်မှာမိမိတို့ဆင်းသက်လာသည့်ပင်ရင်းမျိုးနွယ်စုအမည်ပင်ဖြစ်သည်။

ဆင်းသက်လာပုံ

ဇိုတုန်မျိုးနွယ်စုတို့ဆင်းသက်ပြန့်ပွားလာပုံနှင့် ပတ်သတ်၍ စာအုပ်စာတမ်းအထောက်မထားမရှိခဲ့သ ဖြင့်ရှေးလူကြီးများ၏သားစဉ်မြေးဆက်ပြောဆိုခဲ့ကြသောပါးစပ်ရာဇဝင်ကိုသာအထောက်အထားအဖြစ်ကိုးကားရယူပါသည်။ ဇိုတုန်ဒေသသို့ဝင်ရောက်ကြရာတွင်လမ်းကြောင်းအသီးသီးမှဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်ကိုတွေ့ရှိရပါသည်။ ယင်းလမ်းကြောင်းများမှာ….

(က)ဘွေနူးမြစ်ဖျားမှ အိုက်ကားရွာလမ်းကြောင်း

(ခ) ဖိုင်ယောင်မှစာလ်ထောင်ရွာလမ်းကြောင်း

(ဂ) ဘူဟနင်တောင်မှ တင်ပပီးလမ်းကြောင်း

(ယ)ထီးလင်း၊ဂန့်ဂေါဒေသမှတင်းပပီးလမ်းကြောင်းတို့ဖြစ်သည်။

(က)ဘွေနူးမြစ်ဖျားမှ အိုက်ကားရွာလမ်းကြောင်း

အင်းမိုင်းပါးသည်ဘွေနူးမြစ်ဖျားမှနေ၍ဘွေနူးမြစ်အတိုင်းစုန်ဆင်းလာသည်။ထို့နောက်ဝန်ဖူးချောင်းအတိုင်းဆန်တက်ပြီးဘူဟနင်တောင်တွင်နေထိုင်ခဲ့သည်။ဘူဟနင်တောင်မှတစ်ဆင့်ယခုရေဇွာနှင့်ဟရင်ထန်းကြားရှိစာခိုခူတောင်တွင်ဟရင်ထန်းရွာသားများနှင့်အတူနေထိုင်ခဲ့သည်။စာခိုခူတောင်မှနေ၍ တောဝက်ဖြူကိုလိုက်ရင်းယခုအိုက်ကားရွာအနောက်ဖက်ရှိ အင်မင်းတောင်တွင်ရှိသော ရမ်ယီယာ (Ram Zia) ရွာသို့ရောက်ခဲ့သည်။ ရမ်ယီယာရွာမှတစ်ဆင့် အိုင်ဒူခူရွာဟုအမည်တွင်ခဲ့သော ယခု အိုက်ကားရွာကိုတည်ခဲ့သည်။

နယ်ချဲ့အင်္ဂလိပ်အစိုးရကအိုက်ကားရွာကိုမီးရှို့ဖျက်ဆီးပြီးသည့်နောက်တွင်ဒေသအသီးသီးသို့တိမ်းရှောင်ထွက်ပြေးရင်းအောက်ပါရွာများအဖြစ်ခွဲကာနေထိုင်ခဲ့ကြသည်။

ရှာငို၊ လုံးဖျားလျာ၊ ဟရင်းထန်၊ ထောင်လန်၊ ရာဆိုး၊ ဝေါ်တီး၊ ဆဲမ်ပီး၊ လုံဒေါ၊လောင်ဝါ၊ ခိုဘွေး၊ ခွာတွာ၊ စန်စက်၊ ဒိုင်ဒင်း၊ တူဖေ၊ နာဘုန်၊ ရွှေတောင်၊ ဒါရ်ကျုံး၊ အန်တား၊ လုံရန်း၊ ပန်ဝေါ၊ ဖာယောင်၊ ယောင်နက်၊ လုံးရိန်……စသည့်ရွာများအဖြစ်အသီးသီးနေထိုင်လျက်ရှိကြသည်။

(ခ) ဖိုင်ယောင်မှစာလ်ထောင်ရွာလမ်းကြောင်း

ဖိုင်ယောင်ရွာမှဆင်းသက်လာကြသောစာလ်ထောင်အုပ်စုသည် ယခုစာလ်ထောင်ရွာတွင်ရွာတည်ကာနေထိုင်ခဲ့ကြသည်။စာလ်ထောင်ရွာမှတဆင့်ကျေးရွာအသီးသီးသို့အဆင့်ဆင့်ပျံနှံ့နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ယခုကျေးရွာပေါင်း(၂၀)အထိပျံနှံ့နေထိုင်ကြသည်။ယင်းကျေးရွာ များမှာ လန်လီ၊ ဟုန်လေး၊ ရှာရှစ်၊ တီနီယား၊ ရှာတလိုင်း၊ လိုတော၊ ရွာဗား၊ ဆော်တီး၊ ရေဇွာ၊တီဘင်း၊ထန်ဒီးယား၊အေတန်း၊ရမ်ဆိုင်းစသည့်ကျေးရွာများအဖြစ်အသီးသီးနေထိုင်လျက်ရှိကြသည်။

(ဂ) ဘူဟနင်တောင်မှ တင်ပပီးလမ်းကြောင်း

လုံဟန်မှဆင်းသက်လာသောအုပ်စုသည်ရမ်ဆိုင်း၊ဟရင်ထန်းနှင့်လွီထန်းတောင်ကိုဖြတ်ကျော်ပြီးတင်ပေါသို့ရောက်ရှိလာသည်။တင်ပေါမှတဆင့်ထပ်ခွာ၊ထိုမှတဆင့်လုံငိုးသို့ရောက်ရှိလာကြရာလုံငိုးရွာတွင်ရွာတည်ထားကြသည်။လုံငိုးမှတဆင့်ကျေးရွာအသီးသီးသို့ပျံနှံ့နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ယင်းကျေးရွာများ

မှာ…………တိန်ဆီး၊ရေဆော၊ထယ်ဆီး၊တီလပ်၊ဘလေး၊လုံရိန်၊ဆဲမ်ပီးနှင့်ကေလုံးစသည့်ကျေးရွာများအဖြစ့်နေထိုင်လျက်ရှိကြသည်။

(ယ)ထီးလင်း၊ဂန့်ဂေါဒေသမှတင်းပပီးလမ်းကြောင်းတို့ဖြစ်သည်။

ထီးလင်း၊ဂန့်ဂေါမြို့နယ်ကြားရှိတင်းပပီးဒေသမှလာသောအုပ်စု၊လုံခင်း၊လုံရန်းဒေသများမှဆင်းသက်လာသောအုပ်စုအသီးသီးတို့သည်လည်းအထက်ပါဇိုတုန်ဒေသရှိကျေးရွာများတွင်ရောနှောနေထိုင် ကာရွာတည်၍ပျံနှံ့သွားကြသည်။အလားတူဇိုတုန်မျိုးနွယ်စုတို့သည်ဂန့်ဂေါမြို့နယ်သို့လည်းကောင်း၊ ဟားခါးမြို့နယ်သို့လည်းကောင်း၊ မီရမ်ဒေသသို့လည်းကောင်းအသီးသီးပျံနှံ့နေထိုင်ကြပါသည်။ ဇိုတုန်ဒေသတွင်အ ခြားမျိုးနွယ်စုများနှင့်ရောနှောနေထိုင်မှုသည်မပြောပလောက်အောင်နည်းပါးသည်။

ကိုးကားချက်

မတူပီမြို့နယ်၊မြို့နယ်ပြည်သူ့ကောင်စီရုံးမှရေးသားပြုစုသောမတူပီမြို့နယ်ယဉ်ကျေးမှုသမိုင်းကြောင်း၊ ၁၉၈၅ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၅ ရက်

မတူပီမြို့နယ်နိုင်ငံရေးသမိုင်း၊ မြို့နယ်သမိုင်း ပြုစုရေးကော်မတီ၊ မတူပီမြို့၊ ၃၀-၁၁-၁၉၇၉